Các cơn đau vùng bụng dưới thường gây ra cảm giác rất khó chịu cho chị em phụ nữ. Có những cơn đau là dấu hiệu của một số bệnh lý phụ khoa nguy hiểm.
Cơn đau vùng bụng dưới do nhiều nguyên nhân gây ra
Những cơn đau ở vùng bụng dưới nào có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt?
Đau vào thời điểm trước khi hành kinh: là một dấu hiệu của “hội chứng tiền kinh nguyệt”. Đau kèm căng tức vú, đôi khi nhức nửa đầu, tính tình nóng nảy hơn, tăng cân nhẹ, cảm giác bụng to ra và như có khối gì nén xuống... Nguyên nhân của hội chứng này là sau khi trứng rụng, có sự giảm tiết progesteron, hormon có vai trò chuẩn bị niêm mạc để trứng được thụ tinh làm tổ và giúp cho trứng phát triển. Các triệu chứng đã kể trên đều mất đi khi bắt đầu hành kinh.
Cơn đau vào giữa kỳ kinh: Bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết đây là hiện tượng sinh lý bình thường. Đó là cơn đau bụng do trứng rụng. Người bệnh có cảm nhận khi thì đau lệch trái khi thì đau lệch phải, là do bên buồng trứng nào có nang trứng chín và rụng thì sẽ đau lệch về bên đó. Đôi khi cơn đau này kèm ra nhiều chất xuất tiết âm đạo có màu trắng hay lẫn với máu, thường gọi là “hành kinh ngày thứ 15”. Chỉ cần nghỉ ngơi là sẽ khỏi đau, nếu nghỉ ngơi mà không đỡ thì có thể đau do nang ở buồng trứng, cần phải đi khám phụ khoa.
Đau trong khi hành kinh: hay còn được gọi là thống kinh. Đau có tính chất lan tỏa xuống âm hộ, đôi khi lan ra vùng thắt lưng hay khắp vùng bụng, có thể đau cấp tính, kèm buồn nôn hay nôn. Đó là cơn đau có liên quan đến hiện tượng tăng co bóp của lớp cơ ở thành tử cung. Với trường hợp có u xơ nằm ở lớp cơ thành tử cung thì cơn đau càng dữ dội và sẽ hết sau khi sạch kinh.
Cơn đau sau khi đã sạch kinh: Phải nghĩ ngay đến bệnh lạc màng trong tử cung. Trong lòng tử cung có xuất hiện lạc chỗ các mô như ống tuyến, mô liên kết và một số sợi cơ trơn. Cơn đau này thường xuất hiện ở những phụ nữ trẻ.
Đau trước khi hành kinh, hay đôi khi trong lúc rụng trứng và chỉ mất đi vào cuối kỳ kinh nguyệt: Đó là cơn đau do bệnh loạn dưỡng buồng trứng. Bệnh này gây nên những biến đổi chức năng của buồng trứng, làm rối loạn tiết hormon.
Những cơn đau vùng bụng dưới nào không do chu kỳ kinh nguyệt gây ra?
Cơn đau xuất hiện sau khi bệnh nhân được làm một số thủ thuật, chẳng hạn làm đông máu bằng điện cao tần ở cổ tử cung hoặc sinh thiết, lấy một mẩu mô quanh tuyến ở cổ tử cung để khảo sát các tế bào ở niêm mạc. Ở các trường hợp này, đau thường kèm theo rối loạn kinh nguyệt (bởi cổ tử cung bị hẹp do các thủ thuật trên).
Đau do quan hệ tình dục thường khó phân biệt do yếu tố tâm lý hay do tổn thương bộ phận sinh dục ngoài của nữ. Liên quan nhiều đến yếu tố tâm lý (không thích thú, sợ, bị cưỡng ép) khi đau xuất hiện sớm, ngay khi chỉ mới bắt đầu. Nếu đau ở mông thì có thể là do tổn thương thực thể như người phụ nữ vừa mới làm thủ thuật mở rộng lỗ âm hộ để dễ sinh con hoặc do bệnh viêm âm đạo - âm hộ do nấm hoặc ở trường hợp teo tử cung sau mãn kinh... Quan hệ tình dục có thể không thực hiện được nếu bị viêm âm đạo bởi các cơ khép lỗ âm hộ co thắt hẹp lại.
Sau khi sinh con có thể đau dữ dội, ở sâu trong vùng bụng dưới. Theo kinh nghiệm của các Điều dưỡng viên Cao đẳng Điều dưỡng, đó là trường hợp tử cung bị gập ra phía sau, cổ tử cung di động, màng bụng bị rách sau khi sinh. Khám sản khoa sẽ xác định được các nguyên nhân này.
Đau do nhiễm khuẩn ở bộ phận sinh dục phía trong như buồng trứng, vòi trứng.... Khi khám bằng mỏ vịt sẽ thấy mủ rỉ ra từ lỗ tử cung. Bệnh nhân sẽ thấy đau hơn nếu trong khi khám có sự di chuyển tử cung. Các phần phụ (buồng trứng, vòi trứng) đôi khi bị tăng kích thước. Cần làm các xét nghiệm bổ sung để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh.
.jpg)
Điều dưỡng viên chia sẻ các nguy cơ của cơn đau bụng vùng dưới
Lời khuyên khi xuất hiện cơn đau vùng bụng dưới?
Bệnh ở cột sống thắt lưng như viêm, thoái hóa đốt sống, viêm khớp cùng chậu... có thể gây đau ở vùng bụng dưới và thường ở phía sau, có thể nghĩ lầm là đau phụ khoa. Cần đặc biệt lưu ý là phần lớn các bệnh phụ khoa như tử cung quặt ra sau, u xơ tử cung, u nang buồng trứng... rất ít khi gây đau nếu không có các biến chứng (chảy máu, nhiễm khuẩn). Để được chẩn đoán và điều trị sớm, chị em nên đi khám phụ khoa định kỳ, mỗi 6 tháng một lần.
Những cơn đau cấp vùng bụng dưới nếu xảy ra ở phụ nữ đang độ tuổi sinh đẻ và không kèm theo sốt thì trước tiên cần nghĩ đến thai ngoài tử cung nhưng cũng có thể là u nang buồng trứng xoắn. Nếu kèm theo sốt, cần nghĩ đến viêm phần phụ nhưng không loại trừ viêm ruột thừa hay viêm đại tràng sigma.
Các cơn đau bụng liên quan chu kỳ kinh nguyệt thường gây khó chịu cho chị em nhưng không nguy hiểm, khi nghỉ ngơi hoặc làm việc nhẹ nhàng thì sẽ hết đau. Nếu các cơn đau có tính dồn dập với mức độ ngày càng tăng, kèm ra máu thì chị em cần đi khám bệnh ngay, bởi có thể liên quan một bệnh lý phụ khoa nghiêm trọng hơn, cần được điều trị kịp thời.