Bệnh phù não là một căn bệnh nguy hiểm, có thể khiến con người tử vong nhanh chóng. Vậy có những nguyên nhân nào gây ra bệnh phù não và biểu hiện của nó như thế nào?
Phù não có thể xảy ra ở những vị trí đặc biệt ở não hay phù toàn bộ não
Phù não là bệnh gì?
Ngoài tên gọi phù não thì chứng bệnh này còn được biết đến dưới cái tên “Tăng áp lực nội sọ”. Phù não có thể xảy ra ở những vị trí đặc biệt ở não hay phù toàn bộ não, phụ thuộc vào nguyên nhân gây phù. Não bị phù sẽ làm gia tăng áp lực bên trong hộp sọ, do đó phù não còn được gọi là “Tăng áp lực nội sọ”. Áp lực gia tăng này có thể chèn ép mạch máu nuôi não, làm máu không tới được các phần của não, hạn chế nguồn cung cấp oxy cho các tế bào não. Ngoài tăng áp lực nội sọ, các giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn còn cho biết phù não còn có thể làm tắc các đường dẫn dịch não tủy (dịch não tủy là loại dịch trong, do mạch máu ở các não thất tạo ra, có nhiệm vụ nuôi dưỡng và bảo vệ các tế bào thần kinh trong não), làm cho tình trạng phù ngày càng tồi tệ hơn. Từ đó có thể dẫn tới tổn thương hoặc thậm chí chết tế bào thần kinh, gây tử vong nhanh chóng.
Phù là phản xạ của cơ thể trước nhiều kiểu chấn thương. Thông thường, tình trạng phù xảy ra nhanh chóng và dễ dàng điều trị bằng các biện pháp như nghỉ ngơi, chườm đá, kê chi cao, dùng thuốc hoặc rút bớt dịch thừa ra ngoài. Não cũng có thể bị phù do chấn thương, hay do bệnh lí thực thể hoặc do các nguyên nhân khác. Tuy nhiên phù não có thể nhanh chóng gây ra các vấn đề nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Khác với tình trạng phù nề ở các cơ quan khác, phù não thường rất khó điều trị. Với vai trò là chỉ huy của toàn bộ cơ thể, não bộ rất quan trọng với con người. Do tầm quan trọng như vậy nên não được bảo vệ bởi một hộp sọ rất cứng và dày, nhưng chỉ có một khuyết điểm duy nhất là không có khoảng không gian đủ rộng để não giãn to ra khi bị phù nề. Phù não là một tình trạng cấp cứu, nếu để chậm trễ sẽ dẫn tới nhiều hậu quả đáng tiếc. Hiện nay có rất nhiều phương pháp để điều trị phù não. Nếu được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể phục hồi tốt và để lại ít di chứng trên não.
Nguyên nhân gây bệnh phù não là do đâu?
Chấn thương, các bệnh lí thần kinh, nhiễm trùng, u não và thay đổi độ cao,…bất kì vấn đề nào kể trên cũng có thể gây phù não. Các nguyên nhân được bác sĩ Chu Hòa Sơn, hiện đang giảng dạy tại Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn liệt kê dưới đây giải thích cơ chế phù não:
- Chấn thương não hay chấn thương đầu, là một sự kiện xảy ra đột ngột gây tổn thương não. Vật từ ngoài đập vào đầu hay sự tăng giảm đột ngột tốc độ di chuyển của hộp sọ có thể gây chấn thương não. Nguyên nhân gây chấn thương não thường gặp nhất là té ngã, tai nạn giao thông, bị xô đẩy đập đầu vào vật sắc và tấn công bằng hung khí vào đầu. Các nguyên nhân này làm mô não bị dập và phù nề. Ngoài ra, những mảnh xương vụn có thể làm rách các mạch máu não và các phản ứng của cơ thể trước tình trạng chấn thương có thể làm nặng thêm tình trạng phù não. Nếu não phù quá nhiều, sự lưu thông dịch não tủy có thể bị ngưng trệ, làm cho não càng bị phù nhiều hơn.
- Nhồi máu não là kiểu tai biến mạch máu não thường gặp nhất, gây ra bởi cục máu đông trong mạch máu hay tắc nghẽn mạch máu não. Não không nhận đủ máu và oxy cần thiết cho hoạt động sống, làm cho các tế bào não bắt đầu chết và tình trạng phù não xuất hiện.
- Xuất huyết não và tai biến mạch máu não
- Nhiễm trùng: các nhiễm trùng thần kinh trung ương như viêm màng não, viêm não, bệnh Toxoplasma, áp – xe não có thể gây nên tình trạng phù não.
- U não
- Thay đổi độ cao
- Các nguyên nhân khác như lạm dụng các chất kích thích, ngộ độc khí CO, nhiễm độc từ vết cắn của một vài loại động vật, bò sát hay các động vật dưới nước có độc,…
.jpg)
Đào tạo Cao đẳng Kỹ thuật hình ảnh y học uy tín tại Sài Gòn
Triệu chứng thường gặp của bệnh phù não là gì?
Các triệu chứng của phù não có thể chồng lấp với nhiều bệnh thần kinh khác, làm cho việc chẩn đoán khó khăn trong một vài trường hợp. Triệu chứng bệnh thay đổi rất nhiều, phụ thuộc vào mức độ nặng của bệnh và nguyên nhân gây bệnh. Thông thường, các triệu chứng của phù não xuất hiện đột ngột, bạn có thể để ý tới các triệu chứng dưới đây:
- Nhức đầu, chóng mặt
- Đau mỏi cổ hoặc cứng cổ
- Buồn nôn, nôn ói
- Thở mệt, khó thở hoặc thở bất thường
- Thay đổi hoặc mất thị lực
- Mất trí nhớ
- Không đi lại được
- Khó nói
- Co giật, mất tri giác
- Thay đổi cảm xúc, trạng thái
- Tiêu tiểu không tự chủ
- Yếu người
Có những phương pháp nào được áp dụng để điều trị bệnh phù não?
Những trường hợp phù não nhẹ do hội chứng sốc độ cao mức độ trung bình hay chấn thương đầu nhẹ thường hồi phụ trong vòng vài ngày. Tuy nhiên, trong hầu hết trường hợp phù não cần điều trị tích cực bằng thuốc hoặc các phương pháp khác.
Mục đích điều trị phù não là cung cấp đủ máu và oxy để duy trì hoạt động của các tế bào não trong khi giải quyết tình trạng phù nề và nguyên nhân gây phù bằng cách dùng thuốc và phẫu thuật. Điều trị phù não kịp thời sẽ giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn và ít để lại di chứng hơn, nếu không não có thể bị tổn thương vĩnh viễn và di chứng sau phù nặng nề hơn.
Điều trị phù não cần kết hợp các phương pháp hiện có dưới đây:
- Liệu pháp oxy (tăng thông khí vừa phải)
- Tiêm thuốc
- Hạ thân nhiệt
- Dùng thuốc
- Liệu pháp thẩm thấu
- Dẫn lưu khoang dưới nhện
- Phẫu thuật