Rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một dạng bệnh rối loạn tâm thần, gây ra sự biến đổi cảm xúc không ổn định. Người bệnh chuyển từ cảm xúc hưng phấn (hưng cảm) sang cảm xúc ức chế (trầm cảm).
Người bệnh có thể chuyển từ cảm xúc hưng phấn sang cảm xúc ức chế 1 cách nhanh chóng
Giữa các đợt bệnh, khí sắc của người bệnh thường hồi phục trở về mức bình thường, mặc dù một số người có các vòng tuần hoàn khí sắc thay thế nhanh chóng giữa các đợt hưng cảm và trầm cảm. Đôi lúc có những người có tình trạng kết hợp, khi đó họ vừa có những triệu chứng hưng cảm vừa có những triệu chứng trầm cảm.
Số lượng và tần suất của cơn hưng cảm và trầm cảm rất khác nhau giữa các người bệnh, một số người chỉ bị một hay hai cơn, trong khi một số người khác bị rất nhiều cơn hưng cảm và trầm cảm.
Ước lượng có khoảng 1% dân số bị rối loạn cảm xúc lưỡng cực tại một số thời điểm của cuộc đời họ. Rối loạn cảm xúc lưỡng cực ảnh hưởng đến cả nam và nữ, và người ở mọi lứa tuổi. Bệnh thường khởi phát ở độ tuổi 18-24.
Nguyên nhân gây bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực?
Theo chia sẻ của bác sĩ Chu Hòa Sơn – Giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn: rối loạn cảm xúc lưỡng cực được cho là do sự mất cân bằng của các chất truyền tin trong não. Bệnh thường xảy ra trong gia đình, và được cho là sự khác biệt trên mã gene khiến họ dễ mắc rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Các sự kiện lớn trong đời như mất đi người thân, tan vỡ trong các mối quan hệ hay các căng thẳng lớn khác có thể khởi phát các đợt bệnh, đồng thời có thể khởi phát các bệnh thực thể hay các vấn đề về giấc ngủ.
Triệu chứng thường gặp của bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực là gì?
Triệu chứng của trầm cảm
Cảm thấy đau buồn có thể là một phản ứng rất bình thường trước các sự kiện xảy ra trong đời, nhưng một bệnh liên quan đến trầm cảm có thể là một phần của rối loạn lưỡng cực. Cảm giác đau buồn dần trở nên tệ đi và sẽ xảy ra trong thời gian dài và người bị sẽ gặp khó khăn để đối đầu với các vấn đề thường ngày. Các đợt trầm cảm trong rối loạn cảm xúc lưỡng cực thường kéo dài vài tháng.
Dược sĩ Cao đẳng Dược lưu ý rằng, một số hay tất cả các triệu chứng sau đây có thể xảy ra:
- Cảm giác không hạnh phúc không thể tan biến
- Mất cảm hứng trong các công việc
- Không thể tận hưởng các công việc
- Cảm thấy mệt mỏi và mất năng lượng
- Thay đổi thối quen ăn uống
- Sụt kí hay tăng kí
- Khó ngủ, dậy sớm hay ngủ nhiều
- Mất ham muốn tình dục
- Cảm giác vô dụng và có lỗi cực kì
- Không thấy tương lai lạc quan
- Có vấn đề về suy nghĩ hay tập trung
- Cảm thấy khó để đưa ra quyết định dù chỉ là quyết định nhỏ
- Có ý nghĩ rằng một người nào đó tốt hơn nên chết đi hay có ý nghĩ về việc tổn thương một người nào đó
.jpg)
Tuyển sinh Y sĩ đa khoa học tại Sài Gòn
Triệu chứng của hưng cảm
Một cơn hưng cảm của rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một giai đoạn khéo dài một tuần hoặc dài hơn, suốt giai đoạn đó một người cảm thấy cực kì tốt, phấn khích, cao hứng, giàu năng lượng hay dễ cáu kỉnh. Các đợt hưng cảm của rối loạn cảm xúc lưỡng cực thường xảy ra bất ngờ và thường diễn ra rừ hai tuần đến vài tháng.
Sự gia tăng về khí sắc này có thể rất mạnh mẽ, đôi lúc khiến người bệnh bị mất liên hệ với thực tế và bắt đầu tin vào những thứ kì lạ, có những nhận định sai lầm và có những hành vi đáng xấu hổ, gây hấn hay thậm chí nguy hiểm.
Một số hay tất cả các triệu chứng sau đây có thể xảy ra:
- Gia tăng tâm trạng, không phù hợp với tình huống cá nhân. Thường người bệnh sẽ cực kì sảng khoái, bị lấn át bởi cảm giác khỏe mạnh và quan trọng hóa bản thân.
- Giàu năng lượng và tăng động.
- Nói nhiều, thường nhanh và to hơn bình thường, khó mà người khác có thể theo kịp.
- Giảm nhu cầu ngủ.
- Mất ức chế dẫn đến hành vi không thích hợp và bốc đồng.
- Dễ kích động.
- Mất tập trung và chú ý.
- Có những ý tưởng lớn và vô cùng lạc quan.
- Ở những trường hợp nặng, bệnh nhân sẽ có các triệu chứng tâm thần về ảo tưởng và ảo giác. Nội dung thường liên quan đến sự phấn khích và các cảm giác không thực tế về tầm quan trọng của bản thân.
- Các cơn hưng cảm nhẹ được gọi với thuật ngữ “hypomania”, khi bị các triệu chứng thường xảy ra với một mức độ thấp hơn và thường dễ loại bỏ.
Có những phương pháp nào điều trị bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực?
Các đợt trầm cảm sẽ được điều trị cùng một cách với các đợt trầm cảm gây ra bởi các bệnh khác. Bao gồm thuốc chống trầm cảm và liệu pháp tâm lý.
Các đợt hưng cảm có thể được điều trị với các thuốc chống loạn thần hay các thuốc ổn định khí sắc. Trong dài hạn, để ngừa bệnh tái phát, liệu pháp tâm lý và các thuốc ổn định khí sắc sẽ được các bác sĩ chỉ định sử dụng.