Tỷ lệ mắc ung thư gan đang gia tăng do tăng tỷ lệ xơ gan do viêm gan B, C mạn tính và gan nhiễm mỡ. Vậy cách phát hiện bệnh ung thư gan như thế nào và điều trị ra sao?
Khám sức khỏe định kỳ có siêu âm gan để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời
Nguyên nhân gây ung thư gan là gì?
Mặc dù hiện đã có vắc-xin phòng viêm gan vi- rút nhưng do hiểu biết của người dân, đặc biệt ở vùng nông thôn và miền núi còn nhiều hạn chế nên người dân thường không khám sức khỏe định kỳ, không tiêm phòng vắc-xin phòng bệnh đầy đủ…
Ung thư gan nguyên phát là bệnh lý ác tính của gan xảy ra khi tế bào bình thường của gan bất thường về hình thái và chức năng. Các tế bào ung thư phát triển gây ảnh hưởng đến mô bình thường liền kề và có thể lây sang các vùng khác của gan cũng như các cơ quan bên ngoài gan. Các bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ, ung thư gan nguyên phát gồm 3 loại chính là ung thư biểu mô tế bào gan (phát triển từ tế bào gan), ung thư biểu mô đường mật (phát triển từ đường mật trong gan) và u nguyên bào gan (Hepatoblastoma). Trong đó ung thư biểu mô tế bào gan hay gặp nhất. Ở Việt Nam, ung thư gan đứng hàng thứ 3 trong các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới và thứ 8 ở nữ giới.
Hầu hết những người bị ung thư gan đều bị bệnh gan mạn tính (tổn thương gan lâu dài gọi là xơ gan), gây sẹo xơ ở gan và làm tăng nguy cơ ung thư gan. Điều kiện gây xơ gan là viêm gan b, viêm gan C, nghiện rượu, nhiễm độc tố aflatoxin từ nấm mốc…Ngoài ra, nguyên nhân gây ung thư gan có thể liên quan đến các yếu tố môi trường, chế độ ăn, lối sống. Xơ gan do bất kỳ nguyên nhân nào cũng là yếu tố nguy cơ gây ung thư gan.
Triệu chứng của ung thư gan là gì?
Ung thư gan ở giai đoạn sớm ít có triệu chứng nên thường phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn khi đã có biến chứng. Ở giai đoạn sớm của ung thư có thể gặp các triệu chứng của viêm gan mạn tính hoặc xơ gan tiến triển như chán ăn, đau, nặng tức vùng hạ sườn phải (HSP), trướng bụng, vàng da, mắt… Trong giai đoạn muộn hơn, các triệu chứng trên rõ ràng, hoặc xuất hiện thêm các biến chứng của bệnh như sụt cân, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, chán ăn, trướng bụng, đau, nặng tức vùng HSP, ngứa, vàng da, củng mạc mắt, đi ngoài phân trắng/bạc màu. Vì vậy nếu có một trong các triệu chứng trên người bệnh nên đi kiểm tra và tầm soát bệnh ngay.
Đào tạo kỹ thuật viên siêu âm có tay nghề cao
Làm thế nào để phát hiện ung thư gan?
Cách tốt nhất để phát hiện ung thư gan mà các chuyên gia sức khỏe Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn khuyên thực hiện đó là khám sức khỏe định kỳ có siêu âm gan ít nhất 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao (xơ gan, viêm gan mạn do rượu, viêm gan virus B, C,…). Khi nghi ngờ ung thư gan, bác sĩ sẽ yêu cầu thêm những xét nghiệm, thăm dò sau để chẩn đoán:
Làm xét nghiệm máu: Alpha – fetoprotein (AFP) có thể tăng ở 70% bệnh nhân ung thư gan nhưng cũng có thể bình thường. Khi AFP tăng cao là dấu hiệu nghi ngờ ung thư gan. Tuy nhiên, AFP cũng có thể tăng trong xơ gan và viêm gan mạn. Ngoài AFP, xét nghiệm khác cũng có thể được dùng để phát hiện ung thư gan là DCP (Des – gamma – carboxyprothrombin) hay còn gọi là PIVKA – II cũng có độ đặc hiệu cao trong dùng chẩn đoán ung thư gan.
Dùng chẩn đoán hình ảnh: Chụp cắt lớp vi tính đa dãy có tiêm thuốc cản quang hoặc cộng hưởng từ (MRI) có dùng thuốc đối quang từ có thể được chỉ định để đánh giá u gan. Các phương pháp này cho phép đánh giá tương đối chính xác tính chất của u gan cũng như số lượng, vị trí, liên quan của u gan với các phần quan trọng khác trong gan (mạch máu, đường mật). Ngoài ra, còn giúp đánh giá tình trạng di căn của ung thư gan. Tuy nhiên với các tổn thương có kích thước nhỏ (dưới 1cm) thường khó đánh giá tính chất.
Làm sinh thiết gan: Không cần thiết trong mọi trường hợp, đặc biệt là khi các dấu ấn miễn dịch và chẩn đoán hình ảnh là rõ ràng cho chẩn đoán ung thư gan. Do đó sinh thiết gan chỉ nên chỉ định khi thật sự cần thiết bởi việc sinh thiết cũng có những rủi ro nhất định như nhiễm trùng, chảy máu, gieo rắc tế bào ung thư theo đường đi của kim sinh thiết (1 – 3% trường hợp).
Ung thư gan được điều trị như thế nào?
Việc lựa chọn phương pháp điều trị ung thư gan còn tùy thuộc vào mức độ lan rộng của tổn thương và tình trạng xơ gan:
Phương pháp phẫu thuật giúp loại bỏ phần gan chứa u, được lựa chọn với các trường hợp u gan không quá to, còn khả năng cắt bỏ.
Phương pháp ghép gan: Thay thế gan bệnh bằng gan lành từ người cho sống hoặc người cho đã chết não. Ghép gan cũng có thể gặp các biến chứng giống như phẫu thuật. Ngoài ra, ghép gan còn có thể gặp một số biến chứng khác liên quan đến thải ghép, nhiễm trùng do dùng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép, tăng huyết áp, cholesterol máu cao, đái tháo đường, …