Xơ cứng rải rác là một rối loạn tự miễn dịch của hệ thống thần kinh trung ương gồm não và tủy sống. Nếu không được phát hiện và đưa ra hướng điều trị người bệnh sẽ có nguy cơ bị tàn phế
Xơ cứng rải rác là một rối loạn tự miễn dịch của hệ thống thần kinh trung ương gồm não và tủy sống
Hãy cùng các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu về bệnh xơ cứng rải rác qua bài viết sau đây!
NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH XƠ CỨNG RẢI RÁC
Nguyên nhân gây bệnh
Xơ cứng rải rác được xem là một bệnh lý tự miễn liên quan đến hệ miễn dịch. Các tế bào của hệ miễn dịch có nhiệm vụ tấn công các vi khuẩn, virus, ... để bảo vệ lại tấn công một phần của cơ thể. Khi bệnh đang trong giai đoạn hoạt động, các thành phần của hệ miễn dịch (chủ yếu là các tế bào T) tấn công các vỏ myelin bao quanh sợi thần kinh trong não và tủy sống gây ra tình trạng viêm.
Cho đến nay vẫn chưa hiểu rõ cơ chế kích hoạt phản ứng của hệ miễn dịch trong trường hợp này. Một số ý kiến cho rằng một loại virus hoặc một yếu tố môi trường đã kích hoạt hệ miễn dịch ở một số đối tượng có kiểu di truyền đặc biệt.
Vỏ myelin bị viêm làm các sợi thần kinh bị ảnh hưởng không còn hoạt động tốt nữa và gây ra các triệu chứng bệnh. Khi quá trình viêm kết thúc, bao myelin có thể lành và được sửa chữa và các sợi thần kinh bắt đầu hoạt động trở lại bình thường. Tuy nhiên, tình trạng viêm tái phát có thể để lại những vết sẹo nhỏ (gọi là xơ cứng) làm tổn thương các sợi thần kinh vĩnh viễn. Trường hợp bệnh nhân bị xơ cứng rải rác điển hình, nhiều mảng xơ cứng hình thành và phát triển trong não cũng như tủy sống.
Triệu chứng thường gặp
Bệnh xơ cứng rải rác có nhiều triệu chứng khác nhau, có thể khỏi hoặc tồn tại mãi. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm suy giảm thị lực, tê, yếu, giảm phối hợp, thăng bằng kém, nói khó, co thắt cơ (đặc biệt ở chân), co cứng cơ và suy giảm chức năng.
CHẨN ĐOÁN BỆNH XƠ CỨNG RẢI RÁC
Tiến hành hỏi thông tin bệnh sử và khám thực thể bệnh nhân. Có thể sử dụng một số xét nghiệm để xác định bệnh, phổ biến nhất là chụp cắt lớp máy tính (CT Scan) và chụp cộng hưởng từ hạt nhân (MRI) và xét nghiệm bổ sung như chọc ống sống thắt lưng (tủy sống), kiểm tra dịch não tủy (CSF).
ĐIỀU TRỊ BỆNH XƠ CỨNG RẢI RÁC
Hiện nay, chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh xơ cứng rải rác nhưng các phương pháp điều trị giúp các triệu chứng có thể giảm bớt. Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn thành phố Hồ Chí Minh cho biết, phương pháp điều trị thường bao gồm 4 nhóm.
Thuốc thay đổi tiến triển của bệnh
Những loại thuốc này là các chất có tác dụng điều hòa miễn dịch, bao gồm 2 loại Interferon beta-1-1a, môt loại Interferon beta-1b, Glatiramer, Natalizumab và Fingolimod. Các thuốc này không thể chữa khỏi xơ cứng rải rác và không thích hợp cho tất cả mọi bệnh nhân.
Natalizumab là thuốc điều trị khá mới đối với những bệnh nhân tiến triển hơn và xơ cứng rải rác đang hoạt động. Finggolimod cũng là một loại thuốc mới và là thuốc dạng viên duy nhất trong liệu pháp điều trị thay đổi tiến triển bệnh. Tất cả các thuốc khác đều được dùng đường tiêm.
Các nghiên cứu cho thấy rằng thuốc làm giảm số lần tái phát trong một số trường hợp bệnh và có khả năng làm chậm sự tiến triển của bệnh. Cơ chế tác dụng chính xác chưa được xác định rõ, tuy nhiên tất cả thuốc đều tác động đến hệ miễn dịch.
Steroid (hay corticosteroid)
Thường được chỉ định trường hợp bệnh nhân bị tái phát gây ra tàn tật. Steroid liều cao thường được tiêm tĩnh mạch trong một thời gian ngắn hoặc sử dụng thuốc viên steroid. Steroid có tác dụng giảm viêm, một đợt điều trị giúp rút ngắn thời gian bị tái phát. Các triệu chứng thường được cải thiện nhanh hơn so với trường hợp không dùng thuốc. Tuy nhiên, các steroid không ảnh hưởng đến quá trình tiến triển bệnh.
Phương pháp cải thiện các triệu chứng
Tùy thuộc vào triệu chứng của bệnh nhân, phương pháp điều trị khác có thể được tư vấn để cải thiện các triệu chứng đó như:
- Thuốc chống co thắt để giảm bớt co thắt cơ.
- Thuốc giảm đau đặc hiệu có tác dụng cải thiện các cơn đau do thần kinh.
- Thuốc cải thiện vấn đề liên quan đường tiết niệu.
- Thuốc chống trầm cảm được khuyên dùng nếu bệnh nhân bị trầm cảm trong một số trường hợp.
- Thuốc cải thiện vấn đề cương dương.
Các phương pháp hỗ trợ
Nhiều lựa chọn điều trị hỗ trợ có thể được khuyến khích tùy theo tình trạng bệnh và mức độ khuyết tật, bao gồm:
- Vật lý trị liệu.
- Hoạt động trị liệu.
- Ngôn ngữ trị liệu.
- Lời khuyên và hỗ trợ từ bác sĩ chuyên khoa.
- Liệu pháp tâm lý.
- Tư vấn.
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tuyển sinh Cao đẳng Y Dược năm 2019
GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA BỆNH XƠ CỨNG RẢI RÁC
Để phòng ngừa bệnh xơ cứng rải rác bác sĩ giảng viên lớp Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn khuyên bạn cần:
- Có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, giảm căng thẳng, stress.
- Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện sức mạnh, săn cơ bắp, giữ thăng bằng và phối hợp hoạt động của cơ thể với các bài tập như bơi lội hoặc các hoạt động dưới nước khác, đi bộ, các bài tập giãn cơ, thể dục nhịp điệu, đạp xe đạp tại chỗ, yoga,...
Ngoài ra, chế độ ăn uống hợp lý, ít chất béo bão hòa, giàu acid béo omega - 3 (có nhiều trong các loại dầu ôliu và cá) hoặc vitamin D có lợi cho việc phòng tránh bệnh xơ cứng rải rác.