Hội chứng buồng trứng đa nang là một bệnh lý liên quan đến rối loạn nội tiết và chuyển hóa phổ biến trong sản khoa. Việc điều trị tùy theo triệu chứng và mong muốn có con hay không của người bệnh
Hội chứng buồng chứng đa nang căn cứ vào sự hiện diện của từ 12 nang noãn trở lên
Triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang là gì?
Triệu chứng cơ bản nhất của hội chứng buồng trứng đa nang được ghi nhận trên lâm sàng bao gồm triệu chứng rối loạn phóng noãn, triệu chứng cường androgen và tiêu chuẩn chẩn đoán hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm.
Triệu chứng rối loạn phóng noãn được phát hiện qua các biểu hiện của hiện tượng rối loạn kinh nguyệt, tình trạng rối loạn kinh nguyệt thường xảy ra theo các kiểu như: kinh nguyệt thưa với chu kỳ kinh nguyệt thường trên 35 ngày hay có kinh nguyệt dưới 8 lần trong mỗi năm, vô kinh trên 6 tháng, vòng kinh nguyệt ngắn với khoảng cách giữa hai lần hành kinh dưới 24 ngày.
Triệu chứng cường androgen với biểu hiện lâm sàng là dấu hiệu rậm lông, đây được xem là một dấu hiệu chỉ điểm lâm sàng chính của triệu chứng cường androgen, phần lớn các nhà khoa học đã sử dụng thang điểm Ferriman-Gallway cải tiến để đánh giá tình trạng rậm lông của người bệnh, đồng thời cũng có biểu hiện của mụn trứng cá, hói đầu kiểu nam giới. Về cận lâm sàng, cần xét nghiệm định lượng nội tiết tố testosterone trong máu như định lượng testosterone toàn phần thường có độ nhạy kém trong chẩn đoán cường androgen, định lượng testosterone tự do có giá trị dự báo cao hơn nhưng có nhiều khó khăn trong phương pháp định lượng trực tiếp testosterone tự do, do đó hiện nay chỉ số testosterone tự do FTI được khuyến cáo sử dụng để chẩn đoán cường androgen, FTI được tính theo công thức: Testosterone toàn phần/SHBG x 100 (SHBG là sex hormone-binding globulin), nếu FTI trên 6 là cường androgen.
Làm thế nào để xác định chính xác hội chứng buồng trứng đa nang?
Tiêu chuẩn chẩn đoán hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm căn cứ vào sự hiện diện của từ 12 nang noãn trở lên có kích thước 2 - 9mm trên một mặt cắt và có dấu hiệu tăng thể tích buồng trứng trên 10ml.
Bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết, việc chẩn đoán xác định hội chứng buồng trứng đa nang cần thận trọng vì đây là một tập hợp của nhiều triệu chứng và không có một tiêu chuẩn đơn lẻ nào có đầy đủ giá trị trong chẩn đoán lâm sàng. Thực tế hội chứng buồng trứng đa nang được chẩn đoán xác định khi người bệnh có 2 trên 3 tiêu chuẩn: rối loạn phóng noãn hay không phóng noãn, triệu chứng cường androgen được căn cứ vào các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng, có hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm. Lưu ý các rối loạn hay bệnh lý khác có thể có các triệu chứng giống với hội chứng buồng trứng đa nang cần phải được chẩn đoán phân biệt để loại trừ như tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, các loại u tiết androgen, hội chứng Cushing...
Điều trị hội chứng buồng trứng đa nang cùng với chuyên gia Dược Sài Gòn
Điều trị hội chứng buồng trứng đa nang như thế nào?
Việc điều trị hội chứng buồng trứng đa nang được thực hiện tùy theo triệu chứng than phiền chính và mong muốn có con hay không của người bệnh.
Đối với người không muốn có thai, chủ yếu điều trị rối loạn kinh nguyệt. Cần sử dụng progestogen hay viên tránh thai phối hợp có thành phần progestin có tính kháng androgen như ciproterone hay drospirenone. Có thể gây bong niêm mạc tử cung bằng viên thuốc tránh thai phối hợp, nên thực hiện mỗi 3 - 4 tháng một lần, không thực hiện liên tục, kéo dài.
Để điều trị vô sinh, mục tiêu là gây phóng đơn noãn để hạn chế hội chứng quá kích buồng trứng và đa thai. Có 3 mức lựa chọn điều trị vô sinh cho phụ nữ có hội chứng buồng trứng đa nang gồm: Lựa chọn 1 thực hiện sử dụng clomiphene citrate đường uống, số chu kỳ sử dụng tối đa là 6 chu kỳ, tối đa là 150mg mỗi ngày. Lựa chọn 2 thực hiện khi người bệnh đề kháng clomiphene citrate hay thất bại sau 3 - 6 chu kỳ sử dụng clomiphene citrate, có thể lựa chọn một trong các phương án sau: gây phóng noãn bằng gonadotropin sử dụng phác đồ liều thấp tăng dần với liều đầu được khuyến cáo từ 25 - 75 IU mỗi ngày và điều chỉnh tăng liều chậm nếu cần; nội soi đốt điểm buồng trứng đa nang bằng cách đốt 4 điểm, độ sâu 4mm, dòng điện 40W và thời gian đốt 4 giây, thời gian theo dõi sau đốt điểm buồng trứng đa nang là 3 - 6 tháng, chỉ thực hiện đốt điểm buồng trứng đa nang với trường hợp hội chứng buồng trứng đa nang kháng clomiphene citrate, không khuyến cáo lặp lại đốt điểm buồng trứng đa nang nếu lần đầu không hiệu quả, không đốt quá nhiều gây suy giảm chức năng của buồng trứng, có thể cắt góc buồng trứng. Lựa chọn 3 thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm hay trưởng thành noãn trong ống nghiệm, phác đồ GnRH antagonist được khuyến cáo sử dụng nhằm giảm nguy cơ hội chứng quá kích buồng trứng, có thể khởi động trưởng thành noãn bằng GnRH agonist, thay thế hCG (human chorionic gonadotropin) và đông lạnh phôi toàn bộ để loại trừ nguy cơ hội chứng quá kích buồng trứng sớm và muộn, trưởng thành noãn trong ống nghiệm, tránh hội chứng quá kích buồng trứng ở người bị hội chứng buồng trứng đa nang có chỉ định thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.