Tìm hiểu về bệnh tê phù Beriberi từ Bs Trường Dược Sài Gòn

Bệnh Beriberi hay tê phù là tình trạng thiếu dinh dưỡng gây phù kèm theo suy tim, viêm dây thần kinh, thường gặp ở trẻ em do thiếu vitamin B1 gây ra. Bệnh phổ biến ở những nước sử dụng gạo làm lương thực chính

Hình ảnh người mắc bệnh tê phù Beriberi

Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân cũng như cách phòng ngừa và điều trị bệnh tê phù Beriberi từ các bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn trong bài viết sau đây!

THÔNG TIN CHUNG VỀ BỆNH BERIBERI

Bệnh Beriberi là bệnh xảy ra do thiếu vitamin B1 (thiamin) bao gồm 2 loại là tê phù ướt và tê phù khô. Bệnh tê phù ướt có thể gây ảnh hưởng đến tim mạch và tuần hoàn, một số trường hợp nghiêm trọng dẫn tới suy tim.

Bệnh tê phù khô thường gây tổn thương các dây thần kinh và mất trương lực cơ, thậm chí liệt cơ. Nếu không được điều trị kịp thời bệnh có thể đe dọa đến tính mạng bệnh nhân.

Nguyên nhân gây bệnh

Theo bác sĩ giảng viên giảng dạy Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn, nguyên nhân gây bệnh là do sự thiếu hụt vitamin B1 (dưới 0,4 mg/kg/24 giờ), chất này có vai trò duy trì thăng bằng chất đạm trong cơ thể và chuyển hóa các chất đạm, mỡ. Khi sự chuyển hóa mỡ, đạm bị rối loạn do thiếu vitamin B1 gây tê phù, phù nề hoại tử tổ chức gây ra chứng tê bì.

Thiếu vitamin B1 có thể do:

Người nghiện rượu khó hấp thu và dự trữ thiamin.
Bệnh do gen (rất hiếm) khi cơ thể không hấp thu được thiamin từ thức ăn.
Tiêu chảy kéo dài hoặc thuốc lợi tiểu làm giảm lượng thiamin.
Trẻ sơ sinh không được cung cấp đủ thiamin qua sữa mẹ.
Thiếu nguồn dự trữ thiamin do chạy thận.

Triệu chứng thường gặp

Một số triệu chứng của bệnh tê phù ướt bao gồm:

Khó thở khi tập luyện thể dục thể thao hoặc khi thức dậy vào buổi sáng.
Nhịp tim nhanh.
Sưng ống chân.

Một số triệu chứng của bệnh tê phù khô bao gồm:

Bệnh nhân suy giảm trương lực cơ, cảm giác ngứa hoặc mất cảm giác ở bàn tay, bàn chân.
Có thể có biểu hiện đau, lú lẫn, nói khó khăn, nôn mửa, mất chuyển động tự chủ hoặc tê liệt.

Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể có bệnh não Wernicke và hội chứng Korsakoff là hai tổn thương não bộ thường gặp do sự thiếu hụt thiamin.

Bệnh não Wernicke: thường gây tổn thương vùng dưới đồi, gây mất trí nhớ hoặc lú lẫn, mất phối hợp vận động cơ và nhiều vấn đề liên quan đến thị giác như mắt chuyển động nhanh và nhìn đôi.
Hội chứng Korsakoff: đây là hậu quả tổn thương vĩnh viễn tại một số vùng ở vỏ não có khả năng lưu giữ ký ức dẫn đến mất trí nhớ, không hình thành được ký ức mới và ảo giác.

Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh

Những người có chế độ dinh dưỡng thiếu vitamin B1 do các thói quen như ăn gạo xay xát quá kỹ hoặc loại gạo không chứa đủ hàm lượng thiamin cho cơ thể.
Những người nghiện rượu cơ thể khó hấp thu cũng như dự trữ vitamin B1.
Phụ nữ có thai và cho con bú và những người mắc chứng cường giáp.
Người bị tiêu chảy thường xuyên hoặc sử dụng thuốc lợi tiểu.
Trẻ sơ sinh bú sữa công thức.

Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn địa chỉ đào tạo Y Dược uy tín

GIẢI PHÁP CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ PHÒNG NGỪA BỆNH BERIBERI

Biện pháp chẩn đoán

Trong các trường hợp điển hình người bệnh có đủ tam chứng cổ điển bao gồm:

Triệu chứng huyết quản: mạch nhanh, tim to hoặc suy tim.
Triệu chứng thần kinh: tê bì, cơ bắp teo nhỏ.
Triệu chứng phù: phù toàn thân, nặng chân, da dày, bụng chân cứng, to bè.

Đối với các trường hợp không điển hình và khó chẩn đoán bác sĩ dựa vào các triệu chứng khác như:

Nhiều người trong cùng khu vực mắc bệnh giống nhau.
Chế độ dinh dưỡng không đủ chất lượng, ít vitamin B, ít rau tươi
Xét nghiệm định lượng vitamin B1 và acid pyruvic cho kết quả lượng vitamin B1 giảm nhiều và acid pyruvic tăng cao.

Điều trị bệnh

Bệnh Beriberi gây ra triệu chứng khá nghiêm trọng, tuy nhiên hoàn toàn có thể được chữa khỏi nhờ vào việc bổ sung thiamin. Trường hợp cấp tính bệnh nhân cần lưu ý:

Nghỉ ngơi tuyệt đối và hạn chế đi lại.
Chế độ ăn giảm glucid, tăng đạm và các loại vitamin.
Sử dụng thuốc tiêm vitamin B1 liều cao, các thuốc giàu đạm và một số loại vitamin khác như B12, B6.

Trường hợp mắc bệnh mãn tính ngoài các phương pháp trên nên sử dụng thêm Strychnin 1 mg x 3 ống tiêm bắp mỗi ngày tăng dần 1 ống đến khi đạt được 10 mg/24 giờ thì giảm dần mỗi ngày 1 ống đến khi đạt 3 mg/24 giờ thì ngưng liệu trình, có thể kết hợp tắm nước nóng, xoa bóp nhẹ nhàng.

Giải pháp phòng ngừa bệnh

Beriberi là bệnh do thiếu hụt dưỡng chất nên việc xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh và cân bằng là cách phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất.

Sử dụng những thực phẩm giàu thiamin để bổ sung cho cơ thể như rau xanh, cây họ đậu, thịt, cá, các loại hạt nguyên cám, quả hạch hoặc các sản phẩm bơ sữa, ngũ cốc.
Phụ nữ có thai và cho con bú cần được kiểm tra thường xuyên về tình trạng vitamin để bổ sung kịp thời tránh các biến chứng.
Trẻ sơ sinh phải được bổ sung đầy đủ lượng vitamin B1.

Đặc biệt theo các bác sĩ giảng viên Trường Dược Sài Gòn, bạn cần hạn chế sử dụng các thức uống có cồn, những người nghiện rượu cần chú ý kiểm tra tình trạng vitamin B1 thường xuyên.