Trong Y học cổ truyền Độc hoạt là dược liệu có vị cay đắng, tính ôn, vào kinh can, thận và bàng quang, thường được các thầy thuốc sử dụng trong nhiều bài thuốc trừ phong giảm đau, giải biểu
Y sĩ YHCT Sài Gòn chia sẻ vị thuốc Đông Y mang tên Độc hoạt
Đôi nét về dược liệu Độc hoạt
Trong Y học hiện đại, Độc hoạt được biết đến là rễ phơi khô của nhiều cây Độc hoạt (Angelica sp), chứa nhiều chất coumarin. Độc hoạt gồm hương Độc hoạt (Angelica pubescens Maxim.); xuyên Độc hoạt (Angelica laxiflora Diels.), (Angelica megaphylla Diels.); ngưu vĩ Độc hoạt (Heracleum hemsleyanum Michx.) cùng họ (Apiaceae)...
Theo Y học cổ truyền, Độc hoạt vị cay đắng, tính ôn; vào kinh can, thận và bàng quang. Có tác dụng tán phong hàn thấp tà, đặc biệt là trừ phong giảm đau, giải biểu. Điều trị thiếu âm đầu thống, phong thấp tý thống, ngứa ngoài da do thấp, cảm phong hàn kiêm thấp...
Độc hoạt được YHCT sử dụng làm thuốc như thế nào?
Y sĩ Y học cổ truyền Sài Gòn đã chia sẻ đến các bạn những bài thuốc để điều trị bệnh có thành phần là Dược liệu Độc hoạt, cụ thể như sau:
Bài thuốc trừ phong, giảm đau có chứa độc hoạt
Bài 1 sử dụng: Độc hoạt 10g, tần giao 10g, tế tân 3-4g. Sắc uống. Chữa thấp khớp mạn tính và phần dưới chân đau nhiều.
Bài 2 sử dụng: Độc hoạt 12g, phòng phong 12g, tần giao 12g, tế tân 4g. Đem sắc uống. Hoặc có thể dùng riêng vị Độc hoạt 500g. Sắc nước, cô thành cao, tỷ lệ 1/1. Ngày uống 2 lần, mỗi lần một thìa canh, chiêu với nước đun sôi.
Bài 3 sử dụng: Thang Độc hoạt tang ký sinh: Độc hoạt 12g, tầm gửi cây dâu 8g, sinh địa 8g, quy thân 8g, tần giao 8g, tế tân 8g, bạch thược 8g, phòng phong 8g, nhục quế 8g, phục linh 8g, xuyên khung 8g, nhân sâm 8g, đỗ trọng 8g, cam thảo 8g, ngưu tất 8g. Sắc uống. Trị phong thấp mạn tính, đau khớp, chủ yếu là chân.
Bài 4 sử dụng: Độc hoạt 20g, xương bồ 10g, xuyên khung 10g. Sắc uống. Chữa trúng phong, răng cắn chặt, cấm khẩu.
Bài thuốc có tác dụng trị phong thấp, đau khớp, phong tà, chân tay co quắp, lưng đau, gối nhức, đau di chuyển chỗ này sang chỗ khác. Bên cạnh đó bài thuốc còn dùng cho các chứng bệnh do phong, đau đầu, đau sưng răng và hoa mắt.
Bài thuốc tác dụng tán hàn giải biểu có dược liệu Độc hoạt
Bài 1 sử dụng: Thang Độc hoạt: Độc hoạt 8g, gừng tươi 6g, xuyên khung 4g, cam thảo 4g, ma hoàng 4g. Sắc uống. Trị chứng phong hàn, cảm mạo, đau mình, nhức đầu. Nếu kèm bí đại tiện thêm đại hoàng 4 - 6g.
Bài 2 sử dụng: Kinh phòng bại độc tán: Độc hoạt 5g, sài hồ 5g, chỉ xác 5g, khương hoạt 5g, kinh giới 5g, cam thảo 3g, tiền hồ 5g, cát cánh 5g, phục linh 5g, phòng phong 5g, xuyên khung 5g. Sắc uống. Bài thuốc có tác dụng trị cảm mạo, cảm cúm, sốt rét, sốt cao, viêm da tiếp xúc, nổi mề đay, eczema...
Trong quá trình sử dụng Độc hoạt làm thuốc, thầy thuốc Y học cổ truyền tại Trường Dược Sài Gòn cũng lưu ý, Độc hoạt và Khương hoạt đều trị phong thấp, đau khớp và thường phối hợp với nhau. Tuy nhiên khương hoạt đi thẳng lên đỉnh, đi sang cánh tay, nên có tác dụng tốt đối với phong hàn thấp tà ở phần trên của cơ thể. Trong khi đó, Độc hoạt đi suốt khu vực ngực bụng, lưng, gối, có tác dụng tốt với phần dưới của cơ thể. Trường hợp đau khắp cả người thì dùng đồng thời cả khương hoạt lẫn Độc hoạt.