Hạt tophi là những cục u nhỏ dưới da và xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau khi người bệnh mắc bệnh gút. Vậy hạt Tophi có những nguy hại gì? Điều trị khi xuất hiện hạt Tophi ra sao?
Hạt tophi là những cục u nhỏ nằm ở dưới làn da
Bài viết này các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ giải thích đến bạn đọc những thông tin cụ thể về hạt Tophi!
NHỮNG THÔNG TIN CẦN BIẾT VỀ HẠT TOPHI
Hạt tophi là những cục u nhỏ nằm ở dưới làn da, thường có màu trắng. Chúng xuất hiện ở rất nhiều vị trí khác nhau khi người bệnh mắc phải bệnh gút. Thông thường, hạt này sẽ hình thành ở ổ khớp và vùng mô mềm xung quanh khớp, đầu gối, khuỷu tay, bàn tay, ngón chân cái, khớp bàn chân,…
Ban đầu, hạt tophi rất nhỏ nhưng khi lượng axit uric tăng nhanh, tích tụ nhiều sẽ khiến cho những khối u này sẽ phát triển không ngừng, lớn dần lên. Về sau, hạt tophi rất cứng và không thể di động được như trước. Với những hạt tophi có kích thước quá lớn, chúng sẽ nhanh chóng bị vỡ ra gây viêm loét, thậm chí bị nhiễm trùng, hoại tử, khiến vết thương khó lành.
Vào giai đoạn cuối, hạt tophi thường bị tổn thương nghiêm trọng hơn, nhất là ở vị trí các khớp xương. Nếu không có biện pháp kiểm soát, người bệnh sẽ rất dễ đối diện với hàng loạt các biến chứng vô cùng nguy hiểm như sơ vữa động mạch, sỏi thận, suy thận, tăng huyết áp,… Đặc biệt, khi hạt tophi bị vỡ ra sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các mầm bệnh tấn công gây nhiễm trùng máu.
Riêng những bệnh nhân mắc bệnh gút đã chuyển sang giai đoạn mạn tính trong khoảng thời gian dài thì bắt buộc người bệnh cần phải điều trị bằng thuốc hoặc tiến hành cắt bỏ để tránh các di chứng nặng nề về sau. Để phát hiện hạt tophi, người bệnh có thể dùng mắt quan sát. Tuy nhiên, muốn có kết quả chính xác, bệnh nhân cần phải tiến hành siêu âm, CT scan, MRI.
ĐẶC ĐIỂM CỦA HẠT TOPHI Ở GOUT
Theo bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, khi lượng axit uric trong cơ thể con người tăng cao sẽ nhanh chóng kết tủa thành muối urat. Chúng khiến các khớp bị sưng tấy, ửng đỏ, hình thành các khối u nổi dưới bề mặt da và gây đau nhức dữ dội cho người bệnh nếu bị tác động. Đó chính là các hạt tophi. Dưới đây là một số đặc điểm của loại hạt này, người bệnh cần biết để sớm phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.
- Hạt có màu trắng, nhỏ, mềm, có thể di động được khi mới hình thành. Về sau, hạt tophi to lên, cứng, có màu trắng, tồn tại cố định ở một vị trí và không thể di động được.
- Tại vùng da xuất hiện hạt tophi bị sưng tấy đỏ
- Hạt tophi thường xuất hiện ở những bệnh nhân bị gút mạn tính.
- Kích thước của hạt sẽ nhanh chóng tăng dần theo thời gian nếu bệnh tiến triển nặng hơn.
- Nếu hạt tophi bị vỡ ra sẽ có màu trắng đục như sữa đậu nành kết tủa.
- Bản thân hạt tophi không gây đau nhưng khi bị kích thích hoặc vỡ ra sẽ gây đau đớn vô cùng.
- Nếu không được xử lý kịp thời, hạt tophi có thể gây biến dạng phá hủy xương khớp, nhiễm trùng, hoại tử,…
- Người bệnh bị đau nhức ở vị trí hạt tophi sưng tấy và gặp nhiều khó khăn trong vận động cũng như sinh hoạt hàng ngày.
HẠT TOPHI HÌNH THÀNH NHƯ THẾ NÀO
Thời điểm xuất hiện hạt tophi cũng có nghĩa là người bệnh đã mắc bệnh gút mạn tính. Sự hình thành hạt tophi sớm hay muộn còn tùy thuộc rất nhiều vào mức độ độ nghiêm trọng của bệnh cũng như lượng axit uric tăng nhanh trong cơ thể. Axit uric chính là giai đoạn cuối cùng của quá trình chuyển hóa purin trong cơ thể. Axit uric tồn tại dưới dạng muối monosodium urat. Chúng nhanh chóng hòa tan vào huyết tương.
Với sự kết hợp giữa ion urat mang điện tích âm kết hợp với ion natri mang điện tích dương có trong huyết tương, muối urat sẽ nhanh chóng được hình thành. Tuy nhiên, ở những người bình thường, muối urat sẽ được hình thành dưới dạng lỏng, hòa tan và nhanh chóng bài tiết ra nước tiểu hoặc đường ruột. Còn ở những bệnh nhân mắc bệnh gút thì ngược lại.
Muối urat sẽ nhanh chóng kết tủa và lắng đọng lại dưới dạng tinh thể hình kim. Tuy nhiên, lắng đọng ở mức độ nào còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như nồng độ pH trong cơ thể, nồng độ muối urat tăng, nhiệt độ giảm,… Bên cạnh đó, sự xuất hiện của các protein trong dịch ngoại bào (chondrotin sulphate, proteglycans, collagens) cũng có tác động rất lớn đến việc hình thành các phân tử muối, tạo điều kiện để tinh thể hình kim là phát triển thành hạt tophi.
Trong cơ thể con người, mức giới hạn hoà tan của muối urat khoảng 6,8 mg/dl ở nhiệt độ 37 độ C. Nếu nồng độ muối urat tăng vượt ngưỡng này sẽ nhanh chóng bị kết tủa, tạo điều kiện cho hạt tophi hình thành. Tuy nhiên, nếu nồng độ pH trong cơ thể giảm sẽ bão hòa được lượng muối urat kết tủa. Do đó, nhiều bệnh nhân có nồng độ axit uric vượt quá ngưỡng cho phép nhưng vẫn không có cảm giác đau đớn. Ở những vị trí muối lắng đọng càng nhiều thì sẽ khiến cho hạt tophi có kích thước to dần lên.
.jpg)
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo nhân lực ngành Điều dưỡng chuyên nghiệp
CÁC CÁCH XỬ LÝ KHI XUẤT HIỆN HẠT TOPHI
Với những bệnh nhân mắc bệnh gút, sự hình thành hạt tophi cho thấy bệnh lý đã chuyển biến nặng sang mãn tính. Việc kiểm soát bệnh kịp thời là rất cần thiết. Để tránh ảnh hưởng đến xương khớp và sức khỏe, người bệnh có thể áp dụng các cách sau đây.
Xử lý khi hạt tophi nhỏ
Khi hạt tophi nhỏ, người bệnh có thể sử dụng thuốc uống để nhanh chóng đào thải chúng ra ngoài cơ thể. Đồng thời, bệnh nhân cần chú ý đến chế độ ăn uống. Thông qua chế độ ăn uống hợp lý và bổ sung những thực phẩm thiết yếu, bệnh nhân có thể cải thiện được tình trạng đau nhức do căn bệnh này gây ra.
Bên cạnh đó, người bệnh cần hạn chế ăn thực phẩm giàu purin, không được sử dụng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê,… vì chúng có thể khiến cho hạt tophi phát triển to hơn. Điều này sẽ không tốt cho quá trình điều trị hạt tophi ở gút của bệnh nhân về sau.
Xử lý khi hạt tophi lớn
Khi hạt tophi đã quá lớn, chuyển biến nặng, bệnh nhân cần phải cân nhắc việc cắt bỏ vì chúng có thể vỡ ra bất cứ lúc nào và ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe của người bệnh. Việc loại bỏ hat tophi sẽ ngăn ngừa được các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng có thể thực hiện được cách chữa trị này. Việc phẫu thuật cắt hạt tophi sẽ tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng, sưng tấy, vết thương lâu lành,… Với những người bệnh bị huyết áp, tim mạch, tiểu đường,… cần phải loại bỏ sớm.
Xử lý khi hạt tophi vỡ
Bác sĩ giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược HCM khuyến cáo, nếu hạt tophi bị vỡ ra, người bệnh cần biết cách xử lý, tránh gây nhiễm trùng. Cụ thể:
- Đầu tiên, bạn cần phải vệ sinh sạch hạt tophi trong guot bị vỡ ra bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch pha loãng.
- Sau đó, dùng oxy già để sát trùng vết thương.
- Tiếp đến, sử dụng băng, bông để băng kín vết thương hở để tránh gây nhiễm khuẩn
Cuối cùng, bạn nhanh chóng đến ngay bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và điều trị sớm.