Nếu không cẩn trọng trong việc sử dụng thuốc tác động đến thần kinh, người bệnh có thể vô tình gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe.
.jpg)
Dược sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết thuốc kích thích thần kinh là những chất, khi được đưa vào hoặc sử dụng vào hệ thống của một người, ảnh hưởng đến các quá trình tâm thần, ví dụ như nhận thức, ý thức, nhận thức hoặc tâm trạng và cảm xúc. Thuốc kích thích thần kinh thuộc về một danh mục rộng hơn của các chất tác động thần kinh bao gồm cả rượu và nicotin. “Tâm thần” không nhất thiết bao hàm việc tạo ra sự phụ thuộc và theo cách nói thông thường, thuật ngữ này thường không được đánh dấu, như trong “sử dụng ma túy”, “sử dụng chất kích thích” hoặc “lạm dụng chất kích thích”.
Sản xuất, phân phối, bán hoặc sử dụng không vì mục đích y tế của nhiều loại thuốc kích thích thần kinh hoặc bị kiểm soát hoặc bị cấm bên ngoài các kênh được pháp luật trừng phạt. Thuốc kích thích thần kinh có các mức độ hạn chế khác nhau, tùy thuộc vào rủi ro của chúng đối với sức khỏe và tính hữu ích trong điều trị, và được phân loại theo thứ bậc của lịch trình ở cả cấp quốc gia và quốc tế. Ở cấp độ quốc tế, có các công ước quốc tế về ma túy liên quan đến việc kiểm soát sản xuất và phân phối thuốc kích thích thần kinh: Công ước duy nhất về ma túy năm 1961, được sửa đổi bởi Nghị định thư năm 1972; Công ước năm 1971 về các chất hướng thần; Công ước năm 1988 về chống buôn bán bất hợp pháp các loại thuốc gây nghiện và các chất hướng thần.
Việc sử dụng các loại thuốc kích thích thần kinh mà không có sự giám sát y tế có liên quan đến những rủi ro sức khỏe đáng kể và có thể dẫn đến sự phát triển của các rối loạn sử dụng ma túy. Rối loạn sử dụng ma túy, đặc biệt khi không được điều trị, làm tăng nguy cơ mắc bệnh và tử vong cho các cá nhân, có thể gây ra đau khổ đáng kể và dẫn đến suy giảm chức năng cá nhân, gia đình, xã hội, giáo dục, nghề nghiệp hoặc các lĩnh vực hoạt động quan trọng khác. Rối loạn sử dụng ma túy có liên quan đến các chi phí đáng kể cho xã hội do mất năng suất, tử vong sớm, tăng chi phí chăm sóc sức khỏe và các chi phí liên quan đến tư pháp hình sự, phúc lợi xã hội và các hậu quả xã hội khác.
Khoảng 270 triệu người (hay khoảng 5,5% dân số toàn cầu trong độ tuổi 15-64) đã sử dụng thuốc kích thích thần kinh trong năm trước và khoảng 35 triệu người được ước tính bị ảnh hưởng bởi các rối loạn sử dụng ma túy (mô hình có hại của việc sử dụng ma túy hoặc lệ thuộc vào ma túy). Người ta ước tính rằng khoảng 0,5 triệu ca tử vong hàng năm là do sử dụng ma túy với khoảng 350 000 nam và 150 000 nữ tử vong. Các ca tử vong liên quan đến opioid, phần lớn do opioid tổng hợp, gần đây đã làm thay đổi xu hướng tử vong ở một số quốc gia có thu nhập cao. Hơn 42 triệu năm mất cuộc sống khỏe mạnh (DALY) là do sử dụng ma túy trong năm 2017; đó là khoảng 1,3% gánh nặng bệnh tật toàn cầu. Người ta ước tính rằng trên toàn thế giới có gần 11 triệu người tiêm chích ma túy, trong đó 1,4 triệu người sống chung với HIV và 5,6 triệu người - mắc bệnh viêm gan C.
Theo chuyên gia ngành Dược kể từ khi thành lập, WHO đã đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống LHQ trong việc giải quyết vấn đề ma túy trên thế giới. Các hoạt động của WHO nhằm giải quyết vấn đề ma túy trên thế giới có thể được trình bày dưới các khía cạnh chính sau:
- Phòng chống sử dụng ma túy và giảm thiểu tình trạng dễ bị tổn thương và rủi ro;
- Điều trị và chăm sóc người rối loạn sử dụng ma túy;
- Phòng ngừa và quản lý tác hại của việc sử dụng ma tuý;
- Tiếp cận với các loại thuốc được kiểm soát; và
- Giám sát và đánh giá.
Mục tiêu 3.5 của Mục tiêu 3 về Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc đưa ra cam kết của các chính phủ trong việc tăng cường phòng ngừa và điều trị lạm dụng chất kích thích. Một số mục tiêu khác cũng liên quan đặc biệt đến các vấn đề y tế liên quan đến chính sách thuốc, đặc biệt là mục tiêu 3.3 đề cập đến việc chấm dứt đại dịch AIDS và chống lại bệnh viêm gan vi rút; mục tiêu 3.4 về phòng ngừa và điều trị các bệnh không lây nhiễm và nâng cao sức khỏe tâm thần